İçindekiler
Tutuklama Nedir
Tutuklama ;delillerin korunması ve yargılamanın sağlıklı yapılabilmesi amacıyla başvurulacak geçici nitelikte ihtiyari bir tedbirdir. Tutuklama bir ceza değildir. Kişi özgürlüğüne doğrudan müdahale ettiği için CMK’ da yer alan en ağır tedbir olarak nitelendirilir. Soruşturma veya kovuşturma aşamasında verilebilir.
Anayasanın 19.maddesi gereğince; …suçluluğu hakkında kuvvetli belirti bulunan kişiler ancak kaçmalarını, delillerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek maksadıyla veya bunlar gibi tutuklamayı zorunlu kılan ve kanunda gösterilen diğer hallerde hakim kararıyla tutuklanabilir. Hakim kararı olmadan yakalama, ancak suçüstü halinde veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yapılabilir, bunun şartlarını kanun gösterir…”
Tutuklamanın Şartları Nelerdir?
Şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilmesi için kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delil ve tutuklama nedeni bulunmalıdır.
a) Kuvvetli Suç Şüphesini Gösteren Somut Delilin Varlığı
Hakim kuvvetli, şüpheyi takdir ederken dosyanın delil durumunu dikkate alacaktır. Şüpheli veya sanığın kendisine isnat edilen suçu işlediğine dair kuvvetli şüphe oluşturacak delil yoksa tutuklama tedbirine başvurulmayacaktır.
b) Tutuklama Nedenlerinin Varlığı
Tutuklama tedbirine müracaat edebilmek için kuvvetli suç şüphesinin varlığı ve en az bir tane tutuklama nedeni bulunmalıdır. Tutuklama nedenleri şunlardır;(CMK m.100/2)
-Şüpheli yada sanığın kaçması ,saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olgular varsa
-Şüpheli yada sanığın davranışları(delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme; tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma ,hususlarında kuvvetli şüphe oluşturuyorsa)
Ancak şunu belirtmek gerekir ;eğer adli kontrol tedbirlerinin uygulanması yeterli ise tutuklama tedbirine başvurulmamalıdır.
Tutuklama Yasağı Bulunan Haller Nelerdir?
-CMK m.100/4 göre; sadece adli para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan daha fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez.
-5395 sy. yasa m.21’e göre; 15 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında üst sınırı 5 yılı aşmayan hapis cezasını gerektiren fiillerden dolayı tutuklama kararı verilemez.
-Gaip yada kaçak hakkında güvence belgesi verilmişse tutuklama kararı verilemez.
Tutuklama Kararını Kim Verir?
Soruşturma evresinde savcının talebi üzerine sulh ceza hakimi; kovuşturma evresinde ise savcının istemi üzerinde yada mahkemece re’sen karar verilir. Tutuklama kararında ,tutuklamanın devamı veya tahliye isteminin reddi kararında; kuvvetli suç şüphesini ,tutuklama nedenlerinin varlığını tutuklama tedbirinin ölçülü olduğu ve adli kontrol tedbirlerinin yetersiz kalacağı gerekçesi belirtilir.
Şüpheli yada sanığın yokluğunda tutuklama kararı verilemez. Gıyabi tutuklama yalnızca kaçaklar hakkında uygulanabilir.
Tutuklama Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?
CMK ‘ya göre tutuklamaya itiraz süresi 7 gündür.
Tutuklamaya itiraz ,esas olarak tutuklanan kişiye verilen bir haktır. Tutuklamaya itiraz şüpheli yada sanığın avukat ı tarafından da yapılabilir. Tutuklanan kişinin yasal temsilcisi ve eşi de tutuklama kararına itiraz edebilir.
Tutuklama kararına itiraz ,tutuklama kararını veren mahkemeye yapılır. İtiraz üzerine ,tutuklama kararını veren mahkeme kararını değiştirmezse ,itiraz dilekçesini itirazı incelemeye yetkili merciye gönderir.
İtirazı incelemeye yetkili merci;
-Sulh ceza hakimliği kararlarına yapılacak itirazları incelemeye yetkili merci; o yerde birden fazla sulh ceza hakimliği varsa ,numara olarak kendisini izleyen hakimliğe ,son numaralı hakimlik için bir numaralı hakimliğe
Ağır ceza mahkemesi bulunmayan tek sulh ceza hakimliği bulunan yerlerde yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliği
Ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde tek sulh ceza hakimliği varsa ,en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine aittir.
-Asliye ceza mahkemesi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazı incelemeye yetkili merci; yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine ve bu mahkeme ile başkanı tarafından verilen hakkında ki itirazların incelenmesi, o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması halinde numara olarak kendisini izleyen daireye ;son numaralı daire için birinci daireye ,o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa en yakın ağır ceza mahkemesine aittir.
Tutuklamada Geçecek Süre Ne Kadardır?
CMK’ nın 102 maddesine göre;
-Ağır Ceza Mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok bir yıldır. Ancak bu süre ,zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek altı ay uzatılabilir.
-Ağır Ceza Mahkemesinin görevine giren işlerde ,tutukluluk süresi en çok iki yıldır. Bu süre ,zorunlu hallerde ,gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam 3 yılı geçemez. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkini kitap dördüncü ,beşinci, altıncı ve yedinci bölümünde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlarda beş yılı geçemez.
Makalemizde ele alınan konuyla alakalı veya Gaziantep Avukat lık hizmetleriyle ilgili yardım almak için bize yazabilir veya Gaziantep’te bulunan ofisimizi ziyaret edebilirsiniz.
